Dochodzenie wierzytelności – przedawnienie roszczeń transportowych

Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarcze S.A. (dalej : KRD) opublikował w maju 2017r. raport pt. „Polski transport stoi w korku zatorów płatniczych – sytuacja finansowa w branży.” , w którym przedstawia dane odnośnie zadłużenia firm z sektora transportu drogowego.

Z przedmiotowego raportu wynika, iż łączne zadłużenie branży transportowej notowane w KRD wynosi 664 144 592,32 zł. W porównaniu do lutego 2016r. wzrosło zatem o 36%. Liczba zadłużonych podmiotów również niestety wzrasta – obecnie w KRD figuruje 20 928 podmiotów reprezentujących branżę transportową. Wysokość zobowiązań przypadających na jednego dłużnika sięga nawet do 44 mln – jak informuje KRD.

W kontekście powyższego na uwagę zasługuje kwestia przedawnienia roszczeń transportowych, gdzie terminy te są krótsze w stosunku do innych roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przedmiotową kwestię w zakresie krajowego przewozu osób i rzeczy z wyjątkiem transportu morskiego, lotniczego i konnego, reguluje Ustawa Prawo Przewozowe z dnia 15.11.1984 roku (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 ze zm.). W art. 77 ust 1 ustawy czytamy, iż roszczenia z umowy przewozu objęte są rocznym terminem przedawnienia, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej . Roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała ubytku lub uszkodzenia przesyłki, przedawniają się jednak już z upływem 2 miesięcy od dnia wydania przesyłki. Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom przedawniają się zaś z upływem 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.

Co do zasady bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, np. 60 dni od dnia dostarczenia faktury. Kwestie tą szczegółowo reguluje art. 77 ust. 3 Ustawy Prawa Przewozowego, zgodnie z którym  przedawnienie biegnie dla roszczeń z tytułu:

1. utraty przesyłki – od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
2. ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu – od dnia wydania przesyłki;
3. szkód niedających się z zewnątrz zauważyć – od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
4. zapłaty lub zwrotu należności – od dnia zapłaty, a gdy jej nie było – od dnia, w którym powinna była nastąpić;
5. niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek – od dnia dokonania likwidacji;
6. innych zdarzeń prawnych – od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Odnośnie transportu międzynarodowego, kwestia przedawnienia roszczeń została uregulowana w  Konwencji CMR w art. 32. Z godnie z przedmiotową Konwencją roszczenia w transporcie międzynarodowym przedawniają się po upływie jednego roku. Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata. Przedawnienie z tego tytułu biegnie:

1. w przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy – począwszy od dnia wydania;
2. w przypadkach całkowitego zaginięcia – począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony – począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika;
3. we wszystkich innych przypadkach – począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu.

Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia.

Istnieją jednakże możliwości przerwania biegu przedawnienia – wówczas zaczyna on swój bieg na nowo…